Brak odpowiedniego wsparcia osób niepełnosprawnych w zakresie zatrudnienia, zarobkowania i pośrednictwa pracy vol. 1

 

Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym, z orzeczoną niezdolnością do samodzielnej egzystencji – aby funkcjonować potrzebują stałej rehabilitacji, opieki i różnego typu pomocy osób trzecich.

Z jakiegoś – prawdopodobnie dosyć istotnego – powodu, zapewnienie takiego wsparcia pokazuje się tylko na dwa możliwe sposoby:

1. Albo robi to rodzina osoby niepełnosprawnej,
2. albo ze środków publicznych finansuje się kosztowne, acz – pod pewnymi warunkami – nieodpłatne dla osób niepełnosprawnych usługi, których dysponentem jest jednostka budżetowa, albo wybrana organizacja pozarządowa.

Tylko o takim wsparciu mówią media. Tylko o takich możliwościach dyskutuje się w kręgach politycznych, samorządowych i NGO’s.

Czy na pewno istnieją tylko dwie możliwości?

A co, gdyby osoba niepełnosprawna, lub pomagająca jej rodzina sama zatrudniła osobę, która jej pomoże w konkretnych, wynikających z niepełnosprawności, potrzebach?  Sama. Bez niepotrzebnej biurokracji, bez ogromnych, wynikających z niej kosztów, straty czasu, poczucia utraty godności i braku odpowiedniej informacji – bez tych wszystkich problemów, z jakimi na co dzień spotykają się osoby niepełnosprawne i ich rodziny?

Umieszczenie osoby niepełnosprawnej w instytucjonalnym ośrodku opieki jest bardzo kosztowne. Do tego z zapewnieniem rzeczywiste opieki w masowych ośrodkach bardzo różnie bywa. Kto nie musiał czekać na wymianę pampersa, kto nie usłyszał wyrzutu, że przecież przed chwila był zmieniany, kto.. Pewnie niejednemu z czytających przychodzą właśnie ma myśl własne wspomnienia i zasłyszane historie znajomych.

Podobnie kosztowne i o różnym stopniu efektywności okazuje się instytucjonalne zapewnienie opiekuna, przychodzącego do domu osoby niepełnosprawnej (aktualnie zajmują się tym lokalne ośrodki pomocy społecznej) i asystenta osoby niepełnosprawnej ( aktualnie zajmują się tym wybrane organizacje pozarządowe).

Pochłania czas urzędników i to na wielu poziomach – począwszy od ministerstwa, po samorządy lokalne i poszczególne NGO-sy, które dostają na ten cel środki w ramach projektów rozpisywanych i uruchamianych co roku od nowa ..

Takie kosztowne wsparcie. ale czy rzeczywiście efektywne?

Wielu osobom potrzebującym nie przysługuje asystent osoby niepełnosprawnej opłacany ze środków publicznych choćby dlatego, że zbyt późno się dowiedzieli o naborze (brak jasnego systemu przekazywania informacji o naborze) i zabrakło miejsc.

Oferowane przez MOPS usługi opiekuńcze często nie zawierają w sobie czynności, które są niezbędne dla niepełnosprawnych – na przykład dźwigania i przenoszenia z wózka na łóżko i z łóżka na wózek. Z kolei oferowane usługi asystenckie często nie obejmują czynności higienicznych.

Tak określone usługi są dla wielu osób niepełnosprawnych po prostu nie przydatne.

Co więcej – publiczny system finansowania takich usług powoduje, że dochodzi do
poświadczania nieprawdy, poprzez wykazywanie w dokumentacji najwyżej płatnych
czynności, jako codziennie wykonywanych. Pomimo, że nie są wykonywane i nie są potrzebne danemu niepełnosprawnemu. – Są zaznaczane aby instytucja otrzymała wyższe wynagrodzenie.
Gdy niepełnosprawny odmawia podpisania takich dokumentów instytucja udzielająca
świadczeń odmawia świadczenia usług na jego rzecz.

Z drugiej strony – od osób zatrudnionych w instytucjach świadczących usługi opiekuńcze także słyszy się przykre informacje. Opiekunowie bywają nierówno traktowani przez swoich kierowników. Na przykład ci „nielubiani” są kierowani do samych ciężkich przypadków. Ci „lubiani” – otrzymują same „lajtowe”. A ponieważ są zatrudnieni przez instytucję – sądzą, że nie mają wyboru i nie bardzo mają się komu pożalić.

To usługi opiekuńcze, asystenckie. A rehabilitacja? Jaki procent osób niepełnosprawnych może korzystać z rehabilitacji tak często i w taki sposób, jak tego potrzebuje?

Dodamy, że wielu osobom potrzebującym nie przysługuje rehabilitacja domowa np. z uwagi na upływ kilkunastu lat od wypadku. A nawet, jeżeli uzyskają skierowanie na rehabilitację ambulatoryjną, to muszą tam dotrzeć. Na czas. 

Niepełnosprawni często potrzebują dowiezienia – do pracy na otwartym rynku pracy, na
rehabilitację, gdziekolwiek – ale system publicznego dowozu specjalnie przeznaczonego dla osób niepełnosprawnych w rzeczywistości nie istnieje. Także „zwykłe” taksówki w wielu małych miejscowościach i wsiach praktycznie nie funkcjonują. A jeżeli funkcjonują, to albo nie chcą przewieźć osoby poruszającej się na wózku, albo nie mają takiej możliwości, albo unikają wystawienia rachunku..

Taka sytuacje wręcz wymuszają potrzebę indywidualnego poszukiwania wsparcia w tym zakresie.

Przepisy prawa polskiego pozwalają osobom fizycznym zatrudniać inne osoby fizyczne. Do zawarcia zgodnej z prawem i odnoszącej skutek w postaci obustronnych praw i zobowiązań nie jest konieczne prowadzenie działalności gospodarczej przez żadną ze stron.

Nie wszystkie osoby z uprawnieniami fizjoterapeuty mają założoną firmę, podobnie nie
wszystkie osoby, które mogą świetnie pomagać w czynnościach dnia codziennego i które mogę zatrudnić jako opiekunkę, asystentkę, albo kierowcę prowadzą działalność gospodarczą w tym zakresie.
Takie osoby jednak bardzo często poszukują pracy i widnieją na liście osób bezrobotnych.
Osoby niepełnosprawne mogą je zatrudnić według własnych potrzeb, na zasadach ogólnych, za obustronną zgodą.
Pozwalają na to zarówno przepisy podatkowe, jak i przepisy dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych – przewidując odpowiednie regulacje w tym zakresie.

Wielu z nas bardzo chętnie zatrudniłoby takie osoby na normalnych, rynkowych zasadach, na godziwych i korzystnych dla obu stron warunkach.

Aby takie osoby zatrudnić – musimy do nich dotrzeć z ofertą zatrudnienia.

Właśnie do takich usług – pośrednictwa pracy, przyjmowania ofert zatrudnienia i kontaktowania kandydatów z pracodawcą jest powołana instytucja urzędu pracy.

– Oczywiście znaczna grupa niepełnosprawnych nie może samodzielnie zatrudnić osób, które by chętnie świadczyły niezbędną pomoc także z tego powodu, że nie mają wystarczających, stałych środków.
Można je w takim wypadku wesprzeć nie tylko fundując asystenta, którego „zapewni” NGOs, który wygra dany projekt. Zwłaszcza, że takie wsparcie nadal jest czymś o czym niemal wszyscy słyszeli, ale mało kto widział je na własne oczy.

Takie osoby można wesprzeć, poprzez PFRON – pierwszego dysponenta środków przeznaczonych a wsparcie ON. PFRON, który bezpośrednio, co miesiąc zrefunduje choćby część kosztów samodzielnie przez ON zatrudnionego asystenta (rehabilitanta, opiekuna, czy kierowcę). Można je wesprzeć poprzez  PUP, który pomoże zatrudnić bezpośrednio, np. publikując ofertę i kierując kandydatów.

Tak, to PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest pierwszym dysponentem środków, które potem są rozdysponowywane w formie dotacji i różnych projektów, pomiędzy poszczególne samorządy terytorialne i organizacje pozarządowe. To z PFRONU idą pieniądze na zakłady pracy chronionej, a refundację kosztów zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, na zakładu aktywizacji zawodowej.

Pozostawienie choć części tych środków do dyspozycji PFRON, aby je dystrybuować bezpośrednio do niepełnosprawnych lub rodzin niepełnosprawnych, w ramach nie – bonu, ale konkretnych comiesięcznych refundacji poniesionych kosztów zatrudnienia opiekuna, asystenta czy innej osoby, której koszt ustawodawca uznałby za stosowny (np. te, które są objęte ulgą rehabilitacyjna w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych) byłoby znacznie mniej kosztowne – i jeśli chodzi o pieniądze i czas urzędników i pośredników i całej biurokracji.
Być może z takiej możliwości będzie chciała lub potrafiła skorzystać tylko mała część ON. Ale podobnie jest z osobami sprawnymi. Tylko mniejsza część potrafi i chce i ma siłę i samozaparcie, by zostać samodzielnym przedsiębiorcą. Pozostali wybierają zatrudnienie u kogoś. A jednak to ta mniejsza część – przedsiębiorcy – zapewnia zatrudnienie i płaconymi podatkami wspiera budżet RP.

My, niepełnosprawni także jesteśmy mniejszością.

Może warto akurat tej mniejszości pomóc. Jednostkowy koszt wsparcia może być znacznie niższy od obecnego, a realny efekt o wiele mocniejszy i bardziej pozytywny na wielu poziomach. 

Czy niepełnosprawni mają prawo do życia?

Mam wielką nadzieję, że ten tytuł jeszcze kogoś gorszy. Mnie gorszy. Więcej. Przeraża i przytłacza.

Ale poddawanie w wątpliwość prawa niepełnosprawnych i chorych do życia jest faktem.

Prawo do życia jest podważanie i stawianie – nie na równi, a niżej od szeregu zwykłych, codziennych, konsumpcyjnych potrzeb.

I odbierane jest nie tylko niepełnosprawnym.

Wystarczy podejrzenie.

Podejrzenie, że może zaistnieć choroba lub niepełnosprawność.

Co więcej – nikt nie odpowiada za „błąd”, „omyłkę”, czy też jakąkolwiek inną przyczynę „nie sprawdzenia się podejrzenia” ciężkiej choroby lub kalectwa…

Czy ktoś z Państwa zna rodziców, których osoba na stanowisku lekarza zachęcała, namawiała, proponowała zabicie swojego dziecka?
Jak wiele matek i ojców było straszonych, że sobie nie poradzą, że będzie ciężko, że „najlepszym wyjściem” jest „aborcja”?
Czy ktoś zna rodziców, którzy nie poddali się temu wzbudzanemu lękowi i – z dowolnych powodów odmówili – zgody na zabicie, a ich dziecko urodziło się zdrowe?

Ja znam osobiście trzy takie przypadki.

Co by się stało, gdyby spowodowano śmierć?

Czy ktoś płaci zadośćuczynienia rodzicom, którzy przeszli traumę zastraszania i namawiania do zabicia ich własnego dziecka?

Czy ktoś sprawdza, po dokonaniu aborcji, czy u dzieci, abortowanych (co za okropne słowo) z powodu podejrzenia choroby lub niepełnosprawności rzeczywiście taka choroba/ niepełnosprawność wystąpiła? Czy da się to sprawdzić?

Podobno 22 października Trybunał Konstytucyjny ma zdecydować, czy mamy prawo żyć…

Czy niepełnosprawni mają prawo do życia?

Wymiary człowieczeństwa…

Jak szybko zmienia się argumentacja..

było: dziecko można zabijać, bo przypuszczalnie urodzi się niepełnosprawne, albo – bo do poczęcia doszło w wyniku czynu zabronionego..

jest: można zabijać, bo to nie człowiek…

+

„To nie człowiek to płód”.

To nie człowiek, to – niemowlę?

To nie człowiek, to – nastolatek?

To nie człowiek, to – starzec?

To nie człowiek, to – niepełnosprawny?

To nie człowiek, to – prawnik? To nie człowiek, to – językoznawca? To nie człowiek, to – polityk?

Wymiary człowieczeństwa…

 

Fundusz „solidarnościowy”? Niepełnosprawni przedsiębiorcy płacą go od wielu lat – na „bezrobotnych i urzędy pracy”

Na co idą pieniądze Funduszu Pracy

Fundusz Pracy to tzw. państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister pracy i polityki społecznej. Gromadzone na nim środki są przeznaczane na cele wskazane w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Pieniądze te przeznaczone są w szczególności (bo na parę innych rzeczy też) na aktywizację osób bezrobotnych, czyli:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• prace interwencyjne,
• roboty publiczne,
• szkolenie i przekwalifikowanie bezrobotnych,
• rozwój pośrednictwa zawodowego,
• rozwój systemów informatycznych,
• badania rynku pracy.

Ile wynosi składka na Fundusz pracy i kto ją finansuje?

Składki na Fundusz Pracy mają wysokość 2,45% tzw. podstawy wymiaru. O podstawie wymiaru napisałam odrobinę tutaj. Nie finansuje ich osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, czy umowy zlecenie. Są pokrywane wyłącznie przez pracodawcę/zleceniodawcę, czy samozatrudnionego, przedsiębiorcę, czyli tzw. płatnika składek. 

Co to znaczy? To znaczy, że składka na Fundusz Pracy nie jest składową tzw. kwoty brutto wynagrodzenia.

Ktoś kiedyś sprytnie wymyślił, że jedną i tą samą miesięczną pensję można określić na trzy sposoby:
– wynagrodzenie netto (na rękę),
– wynagrodzenie brutto (na liście płac – ok 40 % wyższa od kwoty netto),
– całkowite koszty wynagrodzenia (rzeczywista kwota, którą zatrudniający wydaje na danego zatrudnionego na miesiąc – nieco ponad 70 % wyższa od kwoty netto). 

W przypadku pracownika – składka na FP obliczana jest od kwoty brutto, a wchodzi w skład tzw. całkowitych kosztów wynagrodzenia.

W przypadku przedsiębiorcy – składka na FP obliczana jest od tzw. podstawy wymiaru, która co do zasady jest odgórnie ustalana dla wszystkich. Nieco inaczej jest przy tzw. małym ZUSie.

Opłacanie składki

Opłacenie składki jest obowiązkowe, jeżeli zatrudniana osoba osiąga wynagrodzenie równe lub wyższe od tzw. najniższego miesięcznego wynagrodzenia.

Są pewne osoby, od których przychodów nie odprowadza się składek na Fundusz Pracy.

Szczegóły można poczytać, a nawet pobrać podręcznik „Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych” tutaj

Zasada jest taka, że osoba, od której wynagrodzenia były odprowadzane składki na Fundusz Pracy, może w przypadku zwolnienia uzyskać zasiłek dla bezrobotnych – o ile odprowadzanie składki trwało odpowiednio długo i o ile utrata zatrudnienia nastąpiła we właściwym momencie. 

Od tej zasady są oczywiście wyjątki. I tak – osoba, której przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Jeżeli taka osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym i jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, to jej pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy – o ile jest na tej liście:
– przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych
oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy RP,
– Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,
– Zakład Opieki nad Niewidomymi w Laskach,
– zakłady aktywności zawodowej.

Jeżeli osoba niepełnosprawna jest przedsiębiorcą i nie jest na specjalnej liście zwolnionych z FP, to ma za siebie obowiązek opłacać składki na Fundusz Pracy i dla ustawodawcy nie ma żadnego znaczenia, że nawet jeśli firma padnie, to z zasiłku dla bezrobotnych ten przedsiębiorca skorzystać nie będzie mógł. Ma obowiązek płacić. 

Tak w ramach solidarności z osobami na listach bezrobotnych..

Oprócz składek, Fundusz Pracy zasilany jest jeszcze z innych źródeł, ale o tym może będzie kiedy indziej.

Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych

Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (SFWON) inaczej nazywany jest „daniną solidarnościową”, choć w rzeczywistości są dwa odrębne elementy. Przeznaczony ma być na wsparcie niepełnosprawnych i co do zasady obciąża każdego płatnika składek („danina” tylko niektórych). Obowiązuje od 2019 roku i budzi mieszane uczucia.

Czemu? Choćby dlatego, że fundusz przeznaczony na osoby niepełnosprawne już funkcjonuje. I to od wielu lat. To Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Według mediów – celem Solidarnościowego  Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych jest zgromadzenie kapitału, przeznaczonego na:
– wsparcie społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych,
– zadania, które są bezpośrednio związane z promowaniem i wzmacnianiem systemu wsparcia dla tych osób, oraz
– zadania, związane z wprowadzeniem innowacyjnych rozwiązań, dotyczących rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.

Czyli cele właściwie te same, co cele PFRONu. Inaczej jednak ustalono pobór składki na SFWON.

Zasady poboru składki na SFWON.

Pobór składki na SFON zasadniczo różni się od zasad poboru składki na PFRON.

Składka na PFRON jest quasi „karą za brak zatrudniania osób niepełnosprawnych”. Można uniknąć jej płacenia, na przykład zatrudniając odpowiednią liczbę osób z orzeczeniem niepełnosprawności . Zasadniczo – wymagany limit to 6 % ogółu pracowników, ale są podmioty, gdzie wystarczy 2 %, a są też takie, które są całkowicie zwolnione. Jest tych wyjątków i sposobów zwolnienia całkiem sporo.

Ponadto’, składka na PFRON  dotyczy wyłącznie większych firm, tj. zatrudniających 25 i więcej pracowników.

Wprowadzona od 2019 roku składka na SFWON obejmuje wszystkich –
– także tzw. jednoosobowych przedsiębiorców,
– także przedsiębiorców niepełnosprawnych,
– także tych zatrudniających osoby niepełnosprawne.

Źródeł przychodów Funduszu  ma być kilka. Wymienię dwa najbardziej nas dotykające.

Pierwsze, to obowiązkowa składka, w wysokości 0,15 proc. podstawy składki, wpłacanej do Funduszu Pracy.

Drugie „ciekawe” źródło kapitału SFWON, to wspomniana danina solidarnościowa.

Danina solidarnościowa

Jest ona pobierana od dochodów (4 proc. od tych dochodów) osób fizycznych. Jej obowiązek powstaje automatycznie,, jeżeli  w danym roku podatkowym wyniosły więcej niż milion złotych. Uwaga – wysokość daniny pomniejszana jest o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

Co ciekawe – pieniądze przeznaczone na nowo utworzony Fundusz mają wpływać do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

Skutkiem tego – tam, gdzie mieszka więcej osób, osiągających dochody roczne powyżej 1 000 000 fundusz będzie bogatszy, a tam gdzie takich osób mieszka mniej – fundusz ma być biedniejszy.

Zasady obliczania składek na SFWON.

Do składek na ten Fundusz stosuje się zasady dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Oznacza to, że składkę opłaca się za te same osoby, za które opłacana jest składka na Fundusz Pracy i nalicza się od tej samej podstawy wymiaru, która obowiązuje dla składek na Fundusz Pracy.

Zobacz: Podręcznik „Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz
Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych” można pobrać tutaj

Składki na ten Fundusz obliczasz łącznie ze składkami na Fundusz Pracy (2,30%) w wysokości sumy stóp procentowych tych składek (0,15%+2,30%) i wykazujesz je w łącznej kwocie w polu 01 w bloku VII deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Stopę procentową składki na SFWON określa ustawa budżetowa. W 2019 r. wynosi ona 0,15% podstawy jej wymiaru. Składka na SFWON jest finansowana przez Ciebie jako płatnika składek.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 2192)

PIT 2018. Ulga rehabilitacyjna vol. 1

Ulga rehabilitacyjna

Pytania o tzw. ulgę rehabilitacyjną i o to, jakie wydatki,ponoszone w ciągu roku przez osobę niepełnosprawną można odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT – wracają, co naturalne, każdego roku.

Rzeczywiście warto każdego roku sprawdzać swoją wiedzę w tym zakresie, bo przepisy się zmieniają. To, co mogliśmy odliczyć w ubiegłym roku – w tym roku już może się nie kwalifikować. I odwrotnie. Pewne wydatki, których w ubiegły roku nie uwzględniano dziś mogą zmniejszyć należność podatkową.

W tym wpisie zajmę się wydatkami na cele rehabilitacyjne lub związanymi z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Niektóre z nich dają prawo do skorzystania z ulgi w PIT. Tak zwanej ulgi rehabilitacyjnej.

UWAGA!

Każda ulga podatkowa to przywilej, z którego można skorzystać tylko wtedy, gdy spełnione zostaną wszystkie wymogi, określające warunki skorzystania z ulgi. Urząd skarbowy ma prawo sprawdzić poprawność wykonanych odliczeń.

Co do zasady – z ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać:

1. osoba niepełnosprawna, samodzielnie (lub z małżonkiem, ale chodzi o to, że we własnym imieniu) rozliczająca PIT
2. osoba, która ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. Przy czym w takim wypadku skorzystanie z ulgi rehabilitacyjnej możliwe jest tylko wtedy, gdy roczny dochód osoby niepełnosprawnej nie przekracza dwunastokrotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego).

Najważniejsze pojęcia

Osoba niepełnosprawna – to osoba, która posiada:
1. orzeczenie o „zakwalifikowaniu” przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, albo
3. rentę szkoleniową albo
4. rentę socjalną, albo
5. orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów, albo
6. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Osoba niepełnosprawna zaliczona do I grupy inwalidzkiej – to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności.

Osoba niepełnosprawna zaliczona do II grupy inwalidzkiej – to osoba, w stosunku do której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Osoba niepełnosprawna pozostająca na utrzymaniu podatnika  – to osoba niepełnosprawna, której roczny dochód nie przekracza dwunastokrotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego), będąca dla podatnika: współmałżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową.

Przy czym do dochodów osoby niepełnosprawnej nie zalicza się zasiłku pielęgnacyjnego oraz alimentów na rzecz dzieci:małoletnich, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, dorosłych do ukończenia przez nie 25. roku życia, uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty i przepisach o szkolnictwie wyższym obowiązujących także w innych niż Polska państwach, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub dochodów z kapitałów pieniężnych opodatkowanych jednolitą 19% stawką podatku w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Wydatki na cele rehabilitacyjne

Trzeba pamiętać, że nie każdy wydatek dotyczący osoby niepełnosprawnej uprawnia do odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki – poniesione przez osobę niepełnosprawną lub podatnika mającego na utrzymaniu taką osobę – które zostały wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

To znaczy, że jeżeli wydasz pieniądze na coś, co wiąże się z rehabilitacją lub ułatwieniem wykonywania czynności życiowych i Twoim zdaniem jest to ewidentny wydatek na cele rehabilitacyjne, ale taki rodzaj wydatku nie został wpisany na listę, to odliczyć go nie możesz i już. Choćby to było nie wiem jak nielogiczne.

Wydatki uprawniające do odliczeń dzielą się na:

wydatki nielimitowane – odliczeniu podlega cała wydatkowana kwota
wydatki limitowane – kwotę przysługującego odliczenia oblicza się z uwzględnieniem „górnego” lub „dolnego” limitu kwotowego)

Wydatki nielimitowane

1. wydatki poniesione na:adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
2. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
3. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
4. odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
5. odpłatny pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych
6. odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
7. wydatki na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się
8. usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
9. opłacenie tłumacza języka migowego,
10. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,
11. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:

• osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
• osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16, również innymi niż karetka środkami transportu sanitarnego,

1. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
   na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
   na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia.

Wydatki limitowane

Należą do nich wydatki poniesione na:

1. opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

2. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

3. używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł,

4. leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

UWAGA
Dla niektórych osób to dosyć oczywiste, ale jednak przypomnę: odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej w PIT – nie podlegają wydatki (chociażby wymienione w katalogu), które już w całości zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo w całości zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Rencista biznesmenem. Ile niepełnosprawny przedsiębiorca może „dorobić” do renty?

Co kwartał publikowane są przez ZUS limity przychodów, określające tzw. kwoty graniczne, których przekroczenie wiąże się ze zmniejszeniem, a czasem zawieszeniem wypłacanej renty.

Aktualne limity przychodów można znaleźć TUTAJ.

70 % tzw. miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia, powodujące możliwość zmniejszenia renty z tytułu niezdolności do pracy i zawieszenia renty socjalnej  wynosi obecnie (od 1 grudnia 2018) 3206,20 zł

130 % tzw. miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia, powodujące możliwość zawieszenia renty z tytułu niezdolności do pracy wynosi obecnie (od 1 grudnia 2018) 5954,30 zł

Uzależnianie wysokości wypłacanej renty, możliwości jej zmniejszenia, a nawet zawieszenia jej wypłaty, od wysokości przychodu przedsiębiorcy często rodzi wewnętrzny bunt.

Bo przychód osoby prowadzącej firmę, to coś zupełnie innego, niż np. przychód osoby zatrudnionej na umowę o pracę.

Upraszczając, podam 1. przykład, dla przychodu miesięcznego 3000,00 zł:

na przychód pracownika składa się kwota jego wynagrodzenia netto, plus wszystkie składki i daniny, – podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie emerytalne, składki na ubezpieczenie rentowe, składki na ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, fundusz pracy itp. itd. Jego dochód, to co pracownik dostanie „na rękę”, wyniesie 2156,72 zł. Jego pracodawca, tj. zatrudniający tego pracownika przedsiębiorca, aby wypłacić mu pensje 3000,00 zł brutto, na konto pracownika, ZUS i US tytułem tej pensji wypłacił łącznie 3 614,40 zł.

Z kolei, gdyby taki przychód osiągał przedsiębiorca, to ile wyniosłaby kwota netto – „na rękę”? A to zależy.

Jeżeli nikogo nie zatrudnia i wszystko robi sam, to z jego przychodu trzeba odliczyć koszty prowadzenia firmy i koszty ZUS.

Minimalna kwota, która przedsiębiorca musiał w grudniu 2018 roku wpłacić za siebie samego na konto ZUS to 1163,39 zł. Zatem kwota, jaka dysponuje już jest mniejsza od kwoty netto pracownika i wynosi 1836,61 zł.

Ale ta kwota, to jeszcze nie to, co dostanie „na rękę”, bo trzeba jeszcze odjąć koszty firmy, a te są różne, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Mogą tu wchodzić np. koszty najmu lokalu, podatki, koszty papieru, tuszy, drukarek, kasy fiskalnej, prądu, internetu, auta, zakupu towarów, produktów i usług koniecznych do prowadzenia działalności.

Ile wiec wyniesie kwota „na rękę” ? Bywa, ze i zero..

A jaki powinien być miesięczny przychód przedsiębiorcy, aby mógł  zatrudnić pracownika (a pamiętajmy, że jeśli przedsiębiorca sam jest niepełnosprawny, to taka konieczność może się pojawić w wielu przypadkach) i ponieść koszty prowadzenia firmy?

Przyjmijmy, ze minimalna kwota, która przedsiębiorca musi wpłacić za siebie samego  na konto ZUS to nadal 1163,39 (przejście na tzw. mały ZUS może to zmienić). Razem z powyższą, przykładową pensją dla pracownika to już koszt na granicy  4778,79 zł, Do tego koszty utrzymania lokalu, w którym prowadzi firmę, zakup niezbędnych produktów, materiałów i usług, no i oczywiście koszty utrzymania siebie i rodziny.. Ile to powinno być. Czy na przykład kwota 5954,30 zł by wystarczyła?

Przypomnę – 5954,30 zł, to graniczna kwota przychodu (130 % tzw. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), która powoduje zawieszenie wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy.

Policzmy: 5954,30 zł – 4778,79 zł (koszt pensji dla pracownika i minimalna wpłata na ZUS za siebie) = 1175,51 zł. Czy kwota 1175,51 zł wystarczyłaby na pokrycie kosztów utrzymania lokalu,  zakupu produktów, materiałów i usług, no i oczywiście utrzymania siebie i rodziny? Obawiam się, że nie.

Czy zatem określenie jednego limitu przychodu i dla pracowników i dla przedsiębiorców można określić jako zgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej? Można tu się spierać.

Być może po to, aby jakoś zniwelować ten problem, przyjęto fikcję prawną, że przychód przedsiębiorcy dla potrzeb określania przez ZUS limitu przychodu wynosi tyle, ile wynosi tzw. podstawa wymiaru składki.

W związku z tym, bez względu na to, czy miesięczny przychód niepełnosprawnego przedsiębiorcy z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej wynosił  w 2018 roku 1500 zł czy 15000 zł – ZUS uzna, że miesięczny przychód  wynosił  2665,80 zł.