Czy PFRON ma obowiązek skontrolować beneficjenta przed decyzją o wypłacie refundacji?

Ktoś z Państwa prowadzi działalność gospodarczą i korzysta z systemu SODiR?

Dla niekorzystających wyjaśnienie: jest to powiązany z tzw. „systemem wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych” elektroniczny system przesyłania do PFRON wniosków o refundację kosztów zatrudnienia (dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne) i refundację obowiązkowych składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne (dla niepełnosprawnych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą). Skrót rozwija się w nazwę : System Obsługi Dofinansowania i Refundacji.

O tym jakie koszty mogą być zwrócone ze środków PFRON i na jakich  zasadach pisałam m.in. tutaj:

Zatrudnić osobę niepełnosprawną i otrzymać zwrot kosztów pracy.
Jak wyliczyć możliwy zwrot kosztów zatrudnienia osoby niepełnosprawnej?
Pełnoprawna niepełnosprawność – czyli o wsparciu naszej (osób niepełnosprawnych) pracy raz jeszcze.

Wracając do meritum. Wniosek o refundację oznaczonych kosztów można składać najpóźniej do końca miesiąca, następującego po miesiącu w którym koszty poniesiono, a wymogiem dodatkowym jest poniesienie tych kosztów w ustawowym terminie. Czyli np. w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych przez przedsiębiorcę – do 10 dnia miesiąca (jeśli płaci tylko za siebie) i do 15 dnia miesiąca (gdy zatrudnia jeszcze kogoś, za kogo także opłaca składki). Tyle wynika z treści przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej  

Po zarejestrowaniu wniosku i jego weryfikacji następuje wypłata refundacji.

Jakiś czas temu trafiłam na interpelację poselską, dotyczącą właśnie procesu weryfikacji wniosku i odpowiedzialności.

Sprawa dotyczyła nakazania zwrotu wypłacanej przez kilka lat refundacji składek. Przypominam: refundacja składek przysługuje beneficjentowi wyłącznie wtedy, gdy składki opłacił w terminie.
Po przeprowadzeniu kontroli wniosku i należności ewentualnej refundacji zapada decyzja o wypłacie.

W omawianym przypadku – wymaganej przepisami kontroli zabrakło, a za brak tej kontroli do odpowiedzialności finansowej i zwrotu wypłaconych refundacji został pociągnięty nie – zobowiązany do przeprowadzenia kontroli, lecz ten, który tej kontroli podlega z mocy ustawy, tj beneficjent.

Przedsiębiorca ten zwrócił się o pomoc do reprezentującego go Parlammentarzysty, a ten wystąpił z następującą interpelacją :

„Interpelacja do Ministra Pracy i Polityki Społecznej ws. nieprawidłowości w refundacji składek na ubezpieczenie społeczne ze środków PFRON

Szanowny Panie Ministrze,

chciałbym w niniejszej interpelacji zwrócić Pana uwagę na nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu refundacji składek na ubezpieczenie społeczne dla osób niepełnosprawnych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), a w szczególności na związane z tym negatywne konsekwencje dla osób niepełnosprawnych.

Problem przedstawię na przykładzie petenta mojego biura poselskiego. Zainteresowany prowadzi działalność gospodarczą, i jako osoba posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności, wystąpił do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych o refundację składek na ubezpieczenie społeczne. Od 2010 r. Zainteresowany otrzymywał refundację składek, jednakże, nie posiadał wiedzy
o konieczności terminowego ich opłacania na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, co skutkowało opóźnieniami w ich uiszczaniu, przy czym najdłuższym okresem opóźnienia był okres 3 dni.

Nieterminowe opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne stało się podstawą
do wszczęcia postępowania o zwrot otrzymanych środków z PFRON. Wysokość żądanego zwrotu przekracza kwotę 6.000 zł bez odsetek, których doliczenie za okres od 2010 r. do dnia zapłaty, spowoduje, że ostateczna kwota żądanego zwrotu znacznie wzrośnie.

Jak podkreśla zainteresowany, od 2010 r. PFRON nie dostrzegł jakichkolwiek nieprawidłowości w refundacji składek. Pierwszą informacją jaką otrzymał zainteresowany, było zawiadomienie o wszczęciu procedury zwrotu.

W mojej ocenie, przedstawiony stan faktyczny wskazuje na nieprawidłowości
w funkcjonowaniu procedury refundacji składek na ubezpieczenie społeczne ze środków PFRON.  Należy zauważyć, że przedmiotowe świadczenie ze środków Funduszu ma charakter świadczenia refundacyjnego i jest wypłacane „z dołu”, czyli po terminowym opłaceniu składki na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez osobę niepełnosprawną. Powyższy tryb wypłaty refundacji, wskazuje na konieczność kontroli zasadności przekazania danej kwoty refundacji, poprzez sprawdzenie, czy w danym miesiącu składka na ubezpieczenie społeczne została uiszczona zgodnie z postanowienia ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W przypadku stwierdzonych nieprawidłowości świadczenie nie powinno zostać wypłacone.

Procedurę przyznawania środków w ramach refundacji składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych wskazuje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Zgodnie z art. 25a, osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą składa Funduszowi wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc. Fundusz, w terminie 14 dni od dnia otrzymania kompletnego
i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę refundacji składek, przekazuje na rachunek bankowy wnioskodawcy kwotę refundacji. Przywołany przepis w ustępie 6. stanowi również,
że  jeżeli wnioskodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję
o wstrzymaniu refundacji składek na ubezpieczenia społeczne do czasu uregulowania zaległości przez wnioskodawcę.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że skoro osoba niepełnosprawna składa co miesiąc wniosek o refundację składek na ubezpieczenie społeczne, to co miesiąc wniosek podlega weryfikacji. W przypadku stwierdzonych nieprawidłowości- do których niewątpliwie należy zaliczyć nieterminowe opłacenie składki, o której refundację wystąpiono- środki nie powinny zostać wypłacone. Jeżeli natomiast doszło do wypłaty refundacji to jest
to świadczenie nienależne, stanowiące zaległość w zobowiązaniach na rzecz Funduszu,
i w przypadku, gdy przekracza kwotę 100 zł,  Prezes Zarządu Funduszu powinien wydać decyzję o wstrzymaniu refundacji składek.

Gdyby w przedstawionym stanie faktycznym doszło do właściwego zastosowania powyższej procedury to sytuacja nienależnie wypłacanej refundacji przez okres kilku lat nie miałaby miejsca, bowiem fakt nienależnego świadczenia zostałby zauważony podczas weryfikacji kolejnego wniosku, zaś procedura wypłacania dalszych refundacji wstrzymana.

W przedstawionej sprawie, de facto naruszenia prawa dopuścił się PFRON poprzez  wypłatę świadczenia w przypadku, gdy nie zostały spełnione warunki formalne  do otrzymania refundacji (terminowe opłacenie składki), a nie osoba niepełnosprawna.

Przerzucenie ciężaru odpowiedzialności za otrzymaną refundacje na osobę niepełnosprawną stoi w sprzeczności z ideą wsparcia i pomocy dla tej grupy społecznej.

Chciałbym zaznaczyć, że to na organie spoczywa obowiązek przestrzegania procedury przyznawania refundacji i kontroli wydatkowanych środków. Kontrola, w szczególności powinna mieć charakter uprzedni, a nie następczy, czyli już po przekazaniu środków  i to po wielu latach od ich wypłacenia. Beneficjent refundacji krzywdzony jest działaniem PFRON, który wszczyna procedury zwrotu nienależnie otrzymanego świadczenia po kilku latach
od zaistnienia zdarzenia uzasadniającego zwrot. Takie działanie organu potęguje niekorzystną sytuację osoby niepełnosprawnej, bowiem prowadzi do naliczania odsetek. Wobec powyższego, trudno ustrzec się przed zarzutem, że PFRON celowo wyczekuje na narastające odsetki, będące łatwym zyskiem, który może wspomóc niski budżet. Niestety zysk osiągany jest kosztem osoby niepełnosprawnej i przeczy istocie oraz  założeniom funkcjonowania funduszu.

Ponieważ przedstawiony problem nie ma charakteru incydentalnego, lecz dotyka wielu osób -zgodnie z danymi, które otrzymałem od Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych,  problem bezpośrednio dotyczy kilkuset osób, a może zaistnieć wobec kilkudziesięciu tysięcy beneficjentów Funduszu- uważam za niezbędne, podjęcie przez Pana niezwłocznych działań mających na celu jego rozwiązanie.

W mojej ocenie, tylko mechanizmy kontrolne są w stanie wyeliminować problem nienależnie przekazanych refundacji, i wbrew twierdzeniom Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, nie będą stanowić przeszkody w dostępie do świadczenia, lecz zapewnią ochronę beneficjentów Funduszu przed dotkliwymi konsekwencjami ich zwrotu. Nie mogę się również zgodzić z twierdzeniem, że comiesięczne badanie prawidłowości opłacenia składek przez beneficjenta w znaczący sposób wydłuży czas oczekiwania na refundację. W dobie zinformatyzowanych baz danych, każdorazowa weryfikacja terminowości w opłacaniu składek nie stanowi bariery, co więcej, zoptymalizuje działania PFRON eliminując dochodzenie zwrotów nienależnie wypłaconych świadczeń.

Mając powyższe na uwadze, proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania

Pyt.1. Czy PFRON dopuścił się naruszenia prawa poprzez niezastosowanie bądź niewłaściwe zastosowanie art. 25a Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), skutkujące przekazaniem środków Funduszu, mimo nie spełnienia przesłanek do ich wypłaty?
Pyt. 2. Czy zamierza Pan podjąć działania zmierzające do wprowadzenia odpowiednich mechanizmów kontroli zasadności przekazywania środków, w ramach refundacji składek na ubezpieczenie społeczne dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, polegających na każdorazowej weryfikacji terminowości opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne?
Marcin Witko
Poseł na Sejm RP”

Jaka była odpowiedź? Oto jej treść:

„ODPOWIEDŹ NA INTERPELACJE

sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 21724

Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pana posła Marcina Witko z dnia 9 października 2013 r. (znak: SPS-023-21724) w sprawie zobowiązywania beneficjentów pomocy w formie refundacji kosztów składek na ubezpieczenia społeczne, uprzejmie wyjaśniam, że taki obowiązek, w przypadku pomocy przyznanej niezgodnie z prawem lub wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, statuują zarówno przepisy prawa krajowego, jak i wspólnotowego. Konieczność zwrotu środków jest niezależna od tego, kto naruszył przepisy dotyczące przyznania pomocy publicznej: beneficjent pomocy publicznej czy organ udzielający tej pomocy.

Podkreślenia wymaga, że pomoc udzielana przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w formie refundacji kosztów składek poniesionych przez niepełnosprawnych przedsiębiorców na ubezpieczenia społeczne jest przyznawana automatycznie w oparciu o oświadczenia pracodawcy w zakresie terminowego regulowania składek na ubezpieczenie społeczne. Jest to wyrazem zaufania organów państwa do obywatela i, jak pokazuje praktyka, ten system zdaje egzamin. W 2012 r. z tej formy pomocy skorzystało prawie 33 000 niepełnosprawnych przedsiębiorców na łączną kwotę ponad 73 mln zł.

W ciągu ostatnich trzech lat wydano decyzje nakazujące zwrot środków na łączną kwotę 606 896 zł w stosunku do 293 osób. Z uwagi na fakt, że pierwsze decyzje w zakresie zwrotu refundacji podejmowane były dopiero w 2012 r., dane dotyczą faktycznie lat 2012 i 2013. Według stanu na dzień 11 września 2013 r. w 2012 r. w odniesieniu do 69 osób podjęte zostały decyzje nakazujące zwrot refundacji na łączną kwotę 84 561,65 zł. W roku 2013 w odniesieniu do 224 osób podjęte zostały decyzje nakazujące zwrot refundacji na łączną kwotę 522 335,14 zł.

Zdaję sobie sprawę, że jakkolwiek w kontekście ogólnej puli środków przeznaczonych na ten instrument wsparcia kwota środków należnych do zwrotu nie jest duża, to dla mikroprzedsiębiorców korzystających z tej formy wsparcia jest ona bardzo dolegliwa. Z tego powodu zalecę Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wzmocnienie działań mających na celu ustalenie rzeczywistego uprawnienia do uzyskania refundacji składek na ubezpieczenia społeczne poprzez sprawdzanie danych gromadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na etapie analizy wniosków o wypłatę pomocy publicznej w tej formie.

Z szacunkiem
Sekretarz stanu
Jarosław Duda
Warszawa, dnia 8 listopada 2013 r.”

Tu znajdziecie Państwo źródło‚, a także treść – interpelacji i odpowiedzi na nią.
Po przeczytaniu obu – zajmie to zaledwie kilka minut – rodzi się pytanie:
czy odpowiadający zadał sobie trud zapoznania się z treścią interpelacji?…

Podpowiedź:

– Odpowiadający nie odpowiedział na żadne z pytań interpelacji, a co więcej – pomylił osobę niepełnosprawną prowadzącą działalność gospodarczą (bohatera interpelacji) z pracodawcą zatrudniającym osoby niepełnosprawne.

Między nami mówiąc potrafię zrozumieć, że weryfikacja daty przelewu wiąże się z prawidłowym funkcjonowaniem systemu połączeń na linii ZUS-PFRON i to może stanowić pewną trudność. Nie można się jednak zgodzić z niezasadnym przerzucaniem odpowiedzialności na stronę ewidentnie słabszą w tym sporze.

Wydaje się więc, że ostatnie zmiany w formularzach Wn-U-G, które wprowadziły dodatkowo rubryki, w których wnioskodawca podaje termin dokonania przelewu i obowiązujący go termin zapłaty są próbą rozwiązania tego problemu:)

No cóż, zawsze to coś, szkoda jednak, ze nowe formularze źle działają w nowszych wersjach systemu Java, ale może i to się kiedyś poprawi..

Asystent osoby niepełnosprawnej

Rząd donosi ostatnio, że priorytetem w przyszłym roku ma być rozwinięcie i wsparcie instytucji asystenta osoby niepełnosprawnej.

Może i brzmi to pięknie, ale w ostatnio większość działań tzw. instytucjonalnych na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych budzi moje wątpliwości. Tak też jest i w tym przypadku.

Bo kim jest asystent osoby niepełnosprawnej?

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mówi o osobie (Asystent ON wg UoR) zatrudnionej przez pracodawcę, zatrudniającego osobę niepełnosprawną. Taka osoba pomaga pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy.

I tyle. Albo aż tyle. Taki pracownik w ustawie o rehabilitacji nawet nie jest nazwany asystentem osoby niepełnosprawnej Jego stanowisko może się różnie nazywać. Ważne, że w ramach swoich godzin pracy i zakresu obowiązków pomaga niepełnosprawnemu w wykonywaniu jego pracy.

Bliższe pojęcie o asystencie osoby niepełnosprawnej jako o zawodzie, możemy sobie wyrobić po lekturze rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach. Kwalifikacje asystenta wg tego rozporządzenia to: „udzielanie pomocy i organizowanie wsparcia osobie niepełnosprawnej”.

Opis jej zadań i koniecznych umiejętności jest bardzo szeroki i określony jako:

udzielanie pomocy i organizowanie wsparcia osobie niepełnosprawnej.

Wyróżnia się w nim 4 grupy działań – wszystkie wzajemnie powiązane i wzajemnie z siebie wynikające. Są to: 1. organizowanie pracy z osobą niepełnosprawną, 2. wykonywanie czynności opiekuńczych, 3. aktywizowanie osoby niepełnosprawnej do samodzielności życiowej i 4. – wspieranie osoby niepełnosprawnej w trudnych sytuacjach życiowych

1. Organizowanie pracy z osobą niepełnosprawną
   Uczeń:
   1)     analizuje dokumentację dotyczącą sytuacji zdrowotnej i społecznej osoby niepełnosprawnej;
   2)     rozpoznaje warunki życia osoby niepełnosprawnej;
   3)     wnioskuje o sytuacji osoby niepełnosprawnej z danych zawartych w dokumentacji;
   4)   rozpoznaje objawy chorobowe u osoby niepełnosprawnej ze strony poszczególnych układów i narządów;
   5)     rozróżnia rodzaje i stopnie niepełnosprawności;
   6)     ocenia możliwości i ograniczenia osoby niepełnosprawnej wynikające z wieku, stanu zdrowia fizycznego, psychicznego i niepełnosprawności;
   7)     diagnozuje potrzeby i problemy psychospołeczne osoby niepełnosprawnej;
   8)     przestrzega zasad indywidualizacji i podmiotowości w zaspakajaniu potrzeb i rozwiązywaniu problemów osoby niepełnosprawnej;
   9)     organizuje środowisko życia osoby niepełnosprawnej z uwzględnieniem jej potrzeb i problemów;
   10)   przestrzega zasad opracowywania indywidualnego planu współdziałania z osobą niepełnosprawną;
   11)   opracowuje plan współdziałania z osobą niepełnosprawną;
   12)   planuje metody, techniki i narzędzia pracy z osobą niepełnosprawną;
   13)   dobiera metody, techniki i narzędzia do realizacji zaplanowanych działań z osobą niepełnosprawną;
   14)   planuje techniki monitorowania podjętych działań;
   15)   prowadzi dokumentacje pracy z osobą niepełnosprawną.

2. Wykonywanie czynności opiekuńczych
   Uczeń:
   1)     przestrzega procedur i standardów opieki środowiskowej;
   2)     rozpoznaje objawy zaburzeń psychosomatycznych u osoby niepełnosprawnej;
   3)     rozpoznaje stany zagrożenia zdrowia i życia osoby niepełnosprawnej;
   4)     udziela pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia osoby niepełnosprawnej;
   5)     przestrzega zasad i określa metody i techniki wykonywania czynności pielęgnacyjnych i higienicznych;
   6)     określa rodzaje narzędzi pracy oraz środków i materiałów do wykonywania czynności pielęgnacyjnych i higienicznych u osoby niepełnosprawnej;
   7)     pomaga osobie niepełnosprawnej w zaspakajaniu potrzeb fizjologicznych;
   8)     przestrzega zasad i określa metody zapobiegania odleżynom i odparzeniom u osoby niepełnosprawnej;
   9)     pomaga osobie niepełnosprawnej w prowadzeniu gospodarstwa domowego;
   10)   pomaga osobie niepełnosprawnej w przyjmowaniu leków zleconych przez lekarza;
   11)   analizuje rodzaje i techniki wykonywania ćwiczeń usprawniających ruchowo oraz gimnastyki oddechowej u osoby niepełnosprawnej;
   12)   prowadzi podstawowe ćwiczenia gimnastyczne uzgodnione ze specjalistą;
   13)   pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu ze świadczeń opieki zdrowotnej;
   14)   przestrzega zasad obsługi sprzętu rehabilitacyjnego i stosowania przedmiotów ortopedycznych;
   15)   pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu ze sprzętu rehabilitacyjnego i przedmiotów ortopedycznych;
   16)   przestrzega zasad współpracy z wolontariatem w opiece nad osobą niepełnosprawną;
   17)   współpracuje z wolontariuszami w opiece nad osobą niepełnosprawną.

3. Aktywizowanie osoby niepełnosprawnej do samodzielności życiowej
   Uczeń:
   1)     inicjuje i podtrzymuje relacje międzyludzkie oraz współdziała z osobami z najbliższego środowiska ważnymi dla osoby niepełnosprawnej;
   2)     analizuje przyczyny występowania i metody rozwiązywania problemów społecznych i osobistych osoby niepełnosprawnej;
   3)     pomaga i udziela wsparcia osobie niepełnosprawnej w rozwiązywaniu problemów społecznych i osobistych;
   4)     planuje metody przygotowania osoby niepełnosprawnej do korzystania ze sprzętu i pomocy technicznych;
   5)     pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu ze sprzętu i pomocy technicznych ułatwiających samodzielne wykonywanie codziennych czynności;
   6)     planuje metody przygotowania osoby niepełnosprawnej i jej rodziny do samoopieki;
   7)     przygotowuje osobę niepełnosprawną oraz jej rodzinę do samoopieki;
   8)     charakteryzuje metody organizowania czasu wolnego osoby niepełnosprawnej;
   9)     organizuje czas wolny osobie niepełnosprawnej z wykorzystaniem zasobów środowiska lokalnego;
   10)   planuje metody, formy, techniki i środki terapii zajęciowej osoby niepełnosprawnej;
   11)   motywuje osobę niepełnosprawną do aktywnego spędzania czasu wolnego i rozwijania zainteresowań z uwzględnieniem jej potrzeb i możliwości;
   12)   dobiera metody aktywizowania osoby niepełnosprawnej w zależności od jej wieku, stanu jej zdrowia i niepełnosprawności;
   13)   pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej rehabilitacji;
   14)   przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas aktywizowania osoby niepełnosprawnej.

4. Wspieranie osoby niepełnosprawnej w trudnych sytuacjach życiowych
   Uczeń:
   1)     określa metody integracji osoby niepełnosprawnej ze środowiskiem lokalnym;
   2)     wspiera osobę niepełnosprawną w integracji ze społeczeństwem;
   3)     aktywizuje środowisko społeczne do działań na rzecz osoby niepełnosprawnej;
   4)     asystuje osobie niepełnosprawnej w pełnieniu ról społecznych;
   5)     dobiera metody i techniki pracy z osobą niepełnosprawną;
   6)     przestrzega zasad opracowywania planu wsparcia osoby niepełnosprawnej;
   7)     opracowuje, monitoruje i ocenia realizację planu wsparcia osoby niepełnosprawnej;
   8)     reprezentuje osobę niepełnosprawną w negocjacjach z instytucjami, organizacjami, specjalistami i indywidualnymi osobami świadczącymi różne formy pomocy;
   9)     współpracuje ze specjalistami w opracowaniu programu kompleksowej pomocy osobie niepełnosprawnej;
   10)   analizuje systemy wsparcia i poradnictwa społecznego osoby niepełnosprawnej;
   11)   współpracuje z grupami wsparcia, organizacjami pozarządowymi i jednostkami samorządu terytorialnego działającymi na rzecz osoby niepełnosprawnej w środowisku lokalnym;
   12)   przestrzega zasad pozyskiwania środków finansowych z pomocy społecznej i innych instytucji;
   13)   pomaga osobie niepełnosprawnej w uzyskaniu środków finansowych na rehabilitację;
   14)   analizuje funkcje i zadania instytucji i organizacji świadczących pomoc osobie niepełnosprawnej;
   15)   pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej i innych instytucji;
   16)   pomaga osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych, poradnictwa zawodowego i w podejmowaniu zatrudnienia;
   17)   ocenia rodzaje barier architektonicznych i komunikacyjnych;
   18)   organizuje działania prowadzące do usuwania barier architektonicznych i komunikacyjnych;
   19)   analizuje Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych;
   20)   stosuje przepisy prawa dotyczące opieki zdrowotnej państwa, prawa opiekuńczego, prawa o ubezpieczeniach społecznych i pomocy społecznej;
   21)   stosuje przepisy prawa dotyczące uprawnień osoby niepełnosprawnej i ochrony jej interesów;
   22)   pomaga osobie niepełnosprawnej w załatwianiu spraw urzędowych.

Asystent osoby niepełnosprawnej – taki wszystkowiedzący i „wszystkoumiejący” rycerz w lśniącej zbroi. No i wszystko pięknie. Tylko gdzie takiego/taką znaleźć? Gorzej – jak takiego rycerza/taką rycerkę – zatrudnić?

Oto Jesteśmy osobą niepełnosprawną. Aby zarabiać na życie i rehabilitację potrzebujemy się zatrudnić. Aby się zatrudnić potrzebujemy wstać z łóżka, umyć się, ubrać i dotrzeć na rozmowę kwalifikacyjną, pokazać się na niej z jak najlepszej strony, a potem – tak co dzień, lub z inną , większą, lub mniejszą częstotliwością docierać do miejsca zatrudnienia. No, chyba, że mamy umowę na zasadzie telepracy, wykonywanej w domu, ale i wtedy może być pomoc niezbędną.

Tych jednak czynności nie wykona osoba, o której mowa w ustawie o rehabilitacji. Te czynnosci nie mieszcza się w opisie ustawy. Bo dotyczą czynności poprzedzających wykonywanie pracy – acz, niezbędnych do jej zaistnienia.. Nie będzie to więc pracownik pracodawcy.

Czy zatem pracownik niepełnosprawny może samodzielnie zatrudnić taką osobę? Znowu mamy problem. Przepisy podatkowe i o systemie ubezpieczeń społecznych nie przewidują osoby fizycznej wśród płatników obowiązkowych składek ZUS i zaliczek na podatek dochodowy. Możemy więc zatrudnić dana osobę. Mamy w końcu – jeszcze.. – swobodę umów w Polsce. Ale umowa o pracę i umowa zlecenie (tak, tak – wbrew tym wszystkim tekstom o tzw. umowach „śmieciowych”) są umowami obłożonymi obowiązkowymi składkami ZUS. Mogę więc zatrudnić, ale – ponieważ ustawa nie przewiduje mnie jako płatnika, nie będę mógł pobrać i odprowadzić składek.

No, chyba, ze jesteś przedsiębiorcą, prowadzącym działalność gospodarczą, a osoba, za którą te składki odprowadzasz wpiera Cię w Twojej działalności gospodarczej. Wtedy jesteś płatnikiem ZUS składek z umowy zawartej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Ale dziś nie o tym. Dziś chcę zwrócić uwagę na to, że osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej ma poważne trudności formalne z zatrudnieniem osoby która ma jej pomagać w usamodzielnieniu się.

I teraz człowiek szuka wsparcia w doniesieniach o działaniach naszych elit, prawodawców i Rządu wreszcie. Że ma być lepiej. Że zajmą się problemem. Ale, czy takie wsparcie znajduje?

Otóż nie.

Poniżej macie Państwo link do transmisji posiedzenia komisji parlamentarnej umawiającej właśnie prace nad instytucją asystenta osoby niepełnosprawnej:

http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/transmisje.xsp?unid=900D6DD6B1FC1476C1257CEF0031892C#

Transmisja pokazuje cały przebieg posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Niepełnosprawnych z dnia 26-06-2014. Posiedzeniu przewodniczył mu pan senator Libicki Jan Filip, a tematem posiedzenia były możliwości rozszerzania lokalnych programów wsparcia osób z niepełnosprawnością o usługi asystenckie. Prezentowano możliwości organizacji tzw. lokalnego Centrum Asystentury Społecznej, charakteryzowano profil asystenta osoby niepełnosprawnej, sposoby rekrutacji, możliwy zakres usług. Wiecej – mówiono już o strukturze zarządzania Centrum Asystentury Społecznej, obsłudze klientów (czyli, jak rozumiem – osób niepełnosprawnych), jak również o potencjalnych źródłach finansowania działalności owych centrów asystentury społecznej.

Czyli co? Czyli znowu kolejna biurokracja. Kolejne komisje i decydenci, którzy za niepełnosprawnego zadecydują, co mu potrzebne, kto mu potrzebny i czy w ogóle mu się należy…

Bo osoba niepełnosprawna się nie zna. Nie wie, jaki charakter pomocy jest jej najbardziej przydatny. Więcej! Zdaniem prezentujących nową koncepcję asystenta osoby niepełnosprawnej taka osoba nie może samodzielnie zatrudnić asystenta. Asystent osoby niepełnosprawnej powinien być zatrudniany wyłącznie za pośrednictwem organizacji zewnętrznych, instytucji publicznych lub pozarządowych i powinien być ich pracownikiem. Nie osoby, której będzie pomagał.

Asystent – taki wniosek nasuwa się po obejrzeniu transmisji – nie będzie mógł działać na własny rachunek,  ani też osoba niepełnosprawna nie będzie mogła jej samodzielnie zatrudnić. Powód? Ponieważ – tu wolny cytat: osoba niepełnosprawna mogłaby taką osobę-asystenta wykorzystywać (sic!) Taki właśnie wniosek i przyczynę konieczności zatrudniania asystenta osoby niepełnosprawnej wyłącznie poprzez biurokratycznych pośredników przedstawił sam pan przewodniczący (osoba niepełnosprawna, a jakże) senator Jan F. Libicki. Gratuluję..

Zatrudnić osobę niepełnosprawną i otrzymać zwrot kosztów pracy

Zatrudnić kogokolwiek i otrzymać zwrot kosztów zatrudnienia tej osoby. Kto by nie chciał?
Nie musi to być zaraz 100 % kosztów, może być i 90 % – prawda;)? A niech będzie i 75 % – też będzie dobrze!

Źle mówię? Tfu – źle piszę?

Taki zwrot kosztów płacy, to jakby zyskać darmowego pracownika..

Nie tylko ja to zauważam. Przeczytałam dziś TUTAJ  artykuł pana Dariusza Marka Giereja pt. „Stop dyskryminacji osób niepełnosprawnych – akcja ogólnopolska.” Porusza problem osób niepełnosprawnych – zatrudnianych i zwalnianych przez Zakłady Pracy Chronionej.

Pisze on m.in. cyt.: „Zakłady Pracy Chronionej zwalniają z pracy ludzi, którzy nie należą do grupy osób ze schorzeniami specjalnymi. Taka sama sytuacja występuje na otwartym rynku pracy. I tak na przykład w agencjach ochrony nie jest atutem licencja, sumienność, czy zaangażowanie. Kandydaci na pracownika ochrony muszą mieć potwierdzoną odpowiednim orzeczeniem epilepsję, chorobę psychiczną lub poważną chorobę narządu wzroku.”

I pisze on dalej, cyt.: „W tej sytuacji na „uprzywilejowanej” pozycji są osoby z wyżej wymienionymi, tzw. schorzeniami specjalnymi. To one teraz dostają wyższe dofinansowanie do swego stanowiska pracy. W chwili obecnej jest to dodatkowe 600 zł. Pozostałe osoby, które nie posiadają na orzeczeniu literki P, O lub E, są zwalniane z pracy, co jest jawną dyskryminacją. Żadnej szansy na uzyskanie pracy nie mają osoby z orzeczonym stopniem lekkim niepełnosprawności.” k.cyt.

O co chodzi? Jak to często bywa – o pieniądze.. Sytuacja taka wynika m.in. ze zmniejszenia kwot dofinansowań.

Ostatnia nowelizacja Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zmieniła kwoty dofinansowania.

O kwotach, limitach i sposobie rozliczeń dofinansowań do zatrudnienia osób niepełnosprawnych czytaj TUTAJ

Co do zasady – pracodawcy przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego (o ile pracownik ten został ujęty
w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 26b ust. 1, ustawy o rehabilitacji).

Poprzednio jednak limity dofinansowania były określone procentowo i uzależnione były od aktualnej wysokości najniższego wynagrodzenia.

1. Zwrot kosztów do wysokości 180 % najniższego wynagrodzenia przysługiwał pracodawcy
   w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności.
   2. Zwrot kosztów do wysokości 100 % najniższego wynagrodzenia przysługiwał pracodawcy
   w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
2. Zwrot kosztów do wysokości 40 % najniższego wynagrodzenia przysługiwało pracodawcy
   w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Obecnie limity dofinansowania określone są kwotowo i wynoszą odpowiednio:
1. 1800 zł – w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności.
2. 1125 zł – w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
3. 450 zł – w przypadku zatrudnienia osoby zaliczonej do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Dodatkowo, jeżeli zatrudniony jest osobą niewidomą, bądź cierpi na chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję – wówczas pracodawcy przysługuje nadto kwota 600 zł.

Nietrudno obliczyć, że sumy dofinansowania zostały znacząco obniżone. Odpowiednio – z kwoty 3024 zł (przy aktualnej wysokości najniższego wynagrodzenia) do 1800 zł, z kwoty 1680 zł do 1125 zl i z kwoty 672 zł do 450 zł. Tak, sądzę, że ten problem widać „gołym” okiem.

Dodatek, przysługujący w przypadku tzw. schorzeń szczególnych nie ratuje sytuacji. Przeciwnie – może wypaczać sens idei wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Kolejny, zasadniczy problem, który jako prawnik zauważam, to sam fakt kwotowego określenia limitu dofinansowania. W poprzedniej sytuacji – zmiana wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia w prosty sposób wpływała na aktualizację wysokości dofinansowania. Obecnie –  zmiana wysokości dofinansowania będzie możliwa tylko poprzez ewentualną nowelizację ustawy o rehabilitacji.

Wracając do wstępnej, przykrej dla wielu z nas – niepełnosprawnych – tezy o „darmowym pracowniku” i do przemyśleń pana Dariusza Giereja.

Niestety – wspomniany przeze mnie na wstępie autor protestującego tekstu zdaje się sam nie wierzyć w wartość osoby niepełnosprawnej jako pracownika – jeżeli nie idą za jego zatrudnieniem odpowiednie kwoty z PFRON. Zdaje się nie wierzyć, ze osoba ze stopniem lekkim niepełnosprawności może sama w sobie stanowić wartość dodaną dla pracodawcy.

Wpisuje się tym w system, przeciwko któremu zdaje się protestować.

Typowe w mediach zdjęcie osoby niepełnosprawnej: wyglądająca na sprawną ruchowo osoba, posadzona na wózku ortopedycznym, którym poruszanie się w polskich warunkach architektonicznych jest niemal niemożliwe. Ale cóż – lepszego zdjęcia akurat nie znalazłam:)

Zgodnie z twierdzeniem polityków, ustanawiających te przepisy, rzekomym zadaniem dofinansowania do kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest zwiększenie zatrudnienia takich osób, stworzenie im lepszej sytuacji na rynku pracy, wzmocnienie ich samodzielności i zmniejszenie ewentualnych obaw pracodawców przed – być może – znacznymi kosztami zatrudnienia takich osób.

Czy obecny system wsparcia spełnia te założenia? Moim zdaniem – NIE.
Osoba niepełnosprawna nie zyskuje samodzielności. Przeciwnie. Nadal jest uzależniona od pracodawcy, dla którego może nie mieć żadnego znaczenia stopień wykształcenia, doświadczenie, umiejętności i wszelkie cechy wyróżniające ją, bądź predysponujące do danego stanowiska. Jedyną wymaganą (w większości przypadków) cechą jest odpowiedni stopień niepełnosprawności, zapewniający odpowiednią wysokość dofinansowania.

Wracając do cytowanego artykułu. Wspomniane w nim agencje ochrony, prowadzone jako zakład pracy chronionej są dla mnie, niestety,  typowym przykładem tego, w jakim kierunku wsparcie zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie do końca iść powinno.

W sytuacji, gdy przestają się liczyć cechy wyróżniające pracownika, dla pracodawcy właściwie nie ma już znaczenia to, kogo zatrudni. Liczy się tylko treść orzeczenia o niepełnosprawności.. W efekcie system, mający wspierać osoby niepełnosprawne – w rzeczywistości je uprzedmiotawia – sprowadzając ich wartość jako pracowników, wyłącznie do możliwej do uzyskania kwoty zwrotu kosztów.

Chciałabym tu podkreślić, że jest dla mnie oczywiste, że pracodawca oczekuje, że zatrudnienie pracownika będzie kosztem, który w pewnym okresie czasu się zwróci. Ale przecież (!) wartość pracownika powinna wynikać z wartości pracy, jaką on – indywidualna i konkretna osoba – wykonuje, a nie z tego, jakie pieniądze za nim „idą”.
I absolutnie nie jest moim celem totalne negowanie założeń ustawy, ani – tym bardziej – potępianie w czambuł pracodawców, korzystających z tej formy wsparcia. Przeciwnie. Możliwość skorzystania z takiej pomocy jest rzeczą bardzo pozytywną i dobrze, że są podmioty, które z tej możliwości korzystają. Podobnie – fakt zawarcia umowy o pracę, jest często wielkim świętem dla osoby niepełnosprawnej, wyjątkową możliwością rozwoju i usamodzielnienia, czasem koniecznym wyzwaniem.

Tym wpisem chcę jednak zwrócić uwagę na możliwość nadużyć i wypaczenia sensu obecnej regulacji, na potrzebę zmian i potrzebę uwzględniania, przy tworzeniu nowych regulacji głosu nie tylko pracodawców, ale i osób niepełnosprawnych.

Moim zdaniem środki, idące jako zwrot podwyższonych z tytułu niepełnosprawności kosztów zatrudnienia, powinny trafiać bezpośrednio do niepełnosprawnego: jako zwrot poniesionych przez niego kosztów asystenta, opiekuna, tłumacza,kierowcy i wszystkich – związanych z niepełnosprawnością i danym zatrudnieniem – wydatków. Bo te koszty są ponoszone prze niepełnosprawnego. Nie przez jego pracodawcę. Tylko w ten sposób możliwe jest zrównanie kosztów utrzymania i wsparcie zatrudnienia  osób niepełnosprawnych. Nie i jeszcze raz NIE – czynienie z nas darmowej siły roboczej.

 

Może zainteresują Cię również:
Przepisy regulujące zatrudnienie osób niepełnosprawnych cz. 1
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Afganistanie – dobre praktyki
Jak wyliczyć możliwy zwrot kosztów zatrudnienia osoby niepełnosprawnej

Jak wyliczyć możliwy zwrot kosztów zatrudnienia osoby niepełnosprawnej?

W przypadku zatrudnienia osoby niepełnosprawnej możemy uzyskać zwrot części kosztów zatrudnienia. To znaczy: najpierw zatrudniamy osobę niepełnosprawną, potem wypłacamy jej pensję (Uwaga – wypłata powinna być terminowo), potem wysyłamy wniosek do PFRON o zwrot określonej części kosztów, czekamy na weryfikację i akceptację i wreszcie – otrzymujemy zwrot na nasze konto. I tak co miesiąc.

Dla możliwości ubiegania się o zwrot kosztów formą zatrudnienia może być tylko umowa o pracę. Umowy zlecenia i o dzieło nie są brane pod uwagę przez ustawę.

Jak duża będzie to część poniesionych kosztów – zależy od wielu czynników. Limity zwrotów są określone:
1. kwotowo – w zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności osoby zatrudnionej można otrzymać niższą lub wyższą kwotę zwrotu

Artyści nie mają ograniczeń!

Post przeniesiony z mojego pierwszego blogu ” pracanarencie.blox.pl „.

Właśnie obejrzałam – jak zawsze świetny – skecz kabaretu Hrabi: Drugi Filar.

I tak pomyślałam, że nie wszyscy wiedzą, że jest pewien rodzaj zarobków, który został wyłączony z puli przychodów, wpływających na zmniejszenie lub zawieszenie wypłacanej renty.

To honoraria z tytułu działalności twórczej i artystycznej.

Te przychody, bez względu na ich wysokość, nie spowodują zmniejszenia ani zawieszenia wypłacanej renty.

Nie obowiązują w tym przypadku podstawowe zasady dotyczące limitów przychodów 70 i 130 % tzw. przeciętnego wynagrodzenia.

Co to znaczy? To znaczy, że bez względu na to, ile wyniesie Twój przychód z działalności twórczej i artystycznej, nie wpłynie to na wypłatę renty.

Co ważne – o tym, czy dane źródło/sposób zarobkowania otrzyma rangę twórczości artystycznej nie decyduje wykształcenie osoby tworzącej, lecz zakres wykonywanej działalności.

W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego decydujące znaczenie mają definicje „twórcy” i „artysty”, zawarte w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z ich treścią

– za twórcę uważa się osobę, która tworzy dzieła w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa autorskiego.

– za artystę, uważa się osobę wykonującą zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów.

Jeżeli zatem konkretną działalność zarobkową można będzie zaliczyć do którejś z powyższych kategorii – przepis o wyłączeniu z puli przychodów, wpływających na zmniejszenie lub zawieszenie wypłacanej renty może wchodzić w grę.

Zwracam jednak uwagę, że uznanie działalności za twórczą lub artystyczną i ustalenie daty jej rozpoczęcia następuje w formie decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającej przy ministrze właściwym do spraw kultury.

Tak jak zawsze zatem – w każdym przypadku niezbędne jest przeanalizowanie konkretnej sprawy indywidualnie.

OK, a teraz idę stworzyć coś artystycznego:).

Czy Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych wpłynie na możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnością?

Post przeniesiony z mojego blogu ” pracanarencie.blox.pl „

We środę, 13 czerwca 2012 r., w Sejmie odbyła się dyskusja nad Sprawozdaniem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r.
Jutro, a właściwie to już dziś, bo piszę to po północy, ma się odbyć trzecie czytanie i pierwsze głosowanie.
Pełny stenogram wszystkich wystąpień mozna przeczytać TUTAJ. Wypowiedzi dotyczące Konwencji są na stronach 30 do 42.
Wśród nich jest m.in. głos pana ministra Jarosława Dudy – Pełnomocnika Rządu ds. Niepełnosprawnych i sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Stwierdził on, że po ratyfikacji Konwencji Rząd zamierza wprowadzać kolejne rozwiązania dotyczące osób niepełnosprawnych. W szczególności – cyt.: „rozbudowywać inne możliwości zatrudniania” oraz: „skoncentrować się na specjalnym wprowadzaniu tych osób na rynek pracy poprzez etapowe przygotowywanie, a potem utrzymanie ich na rynku pracy”.
Pozostaje oczekiwać na dalsze szczegóły zamierzeń Rządu w tym zakresie. Szkoda tylko, że straciłam już nadzieję, na przywrócenie w polskiej wersji językowej oryginalnego brzmienia tekstu i samego tytułu Konwencji, która mówi o osobach z niepełnosprawnością, a nie osobach niepełnosprawnych.
Wbrew pozorom to istotna różnica:).
Dla zainteresowanych: polska wersja językowa dostępna jest np. TU. Tekst oryginalny, a także inne wersje językowe dostępne są TU.
Przyjemnej lektury na dobranoc ;).