Utraciłem sprawność – czy stracę pracę?

 – Rozchorowałem się. Na komisji lekarskiej stwierdzono niezdolność do pracy.

 Boję się, że mój pracodawca mnie zwolni.

Czy mogę tego uniknąć?

Tak, jest taka możliwość.

Są dwie* okoliczności, które można i warto uzmysłowić naszemu pracodawcy.

1. To finansowe wsparcie, jakie pracodawca może uzyskać ze środków publicznych, celem kontynuacji naszego zatrudnienia.

Pracodawca może uzyskać dofinansowanie nawet do wysokości dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dotyczyć ono może m.in.

– koniecznej adaptacji pomieszczeń,
– zakupu niezbędnych urządzeń,
– a nawet obejmować częściowy zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia zarówno osoby niepełnosprawnej, jak i osoby, która będzie jej w pracy pomagać w tych czynnościach, których ze względu na swą niepełnosprawność pracownik nie będzie w stanie wykonać  samodzielnie.

2. To obowiązek pracodawcy, w stosunku do osoby zatrudnionej (czyli odpowiednie działania trzeba podejmować zanim nas zwolnią), która  w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku – do wydzielenia lub zorganizowania odpowiedniego stanowiska pracy z podstawowym zapleczem socjalnym.

Koniecznie w tym przypadku należy zgłosić gotowość przystąpienia do pracy. – Najpóźniej w ciągu miesiąca od uznania pracownika za osobę niepełnosprawną.

 Powodzenia!

 

Uwaga. Orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS o niezdolności do pracy są traktowane na równi z orzeczeniem o odpowiednim stopniu niepełnosprawności. Zawsze jednak warto stawić się na drugą komisję celem uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, gdyż daje ono inne uprawnienia, niż orzeczenie o niezdolności do pracy.

* Przypisek do liczby „dwie” – okoliczności, o których dobrze wiedzieć i pamiętać w takiej sytuacji, jest naturalnie więcej, niż dwie, a i te, które wymieniłam, w każdym przypadku wymagają indywidualnej analizy. Uważam jednak, ze dobrze jest nie pominąć tych obu stron medalu; tj. i – obowiązku, jaki może ciążyć na pracodawcy, i – pomocy de minimis, która może mu zostać udzielona. 

Renta socjalna

Renta socjalna to świadczenie pieniężne, które przysługuje osobie pełnoletniej, o orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy, gdy osoba ta z pewnych względów nie uzyskała uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zasady oraz tryb przyznawania i wypłaty renty socjalnej określa ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej. Ustawa ta wskazuje trzy sytuacje, w jakich może przysługiwać renta socjalna. Podział ten uzależniony jest od momentu, w którym powstało naruszenie sprawności organizmu danej osoby, powodujące orzeczenie wobec niej całkowitej niezdolności do pracy.

Renta socjalna przysługuje zatem:
osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, jeżeli naruszenie to powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia;

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – ale przed ukończeniem 25 roku życia;

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej – bez wskazania granicy wieku.

Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Podczas podejmowania decyzji lekarz orzecznik ZUS kieruje się zasadami i trybem orzekania, określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Okres, na jaki orzeka się rentę socjalną

W zależności od tego, czy całkowita niezdolność do pracy jest orzeczona jako niezdolność trwała lub okresowa, osobie uprawnionej może przysługiwać odpowiednio renta socjalna stała lub renta socjalna okresowa.

Wysokość renty socjalnej uzależniona jest od aktualnych uregulowań wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Zgodnie z art. 6 ustawy o rencie socjalnej wynosi ona 84 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Waloryzacja renty socjalnej także następuje na zasadach i w trybie określonych dla emerytur i rent z FUS.

Praca na rencie.

Osoba uprawniona do renty socjalnej może w miarę swobodnie podjąć zatrudnienie. Dzięki pracy na rencie, jeżeli przychód z podjętej działalności będzie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, osoba uprawniona do renty socjalnej może po określonym czasie uzyskać i odpowiednio ukształtować prawo do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przychód, osiągany przez pracującego i pobierającego rentę socjalną, może jednak w pewnych przypadkach doprowadzić do zawieszenia prawa do renty.

Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym przychody oznaczone w art. 10 ust. 1-5 ustawy o rencie socjalnej zostały osiągnięte w łącznej kwocie wyższej niż 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.

Kwotę przychodu powodującego zawieszenie renty ogłasza każdorazowo Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych  w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Ostatni Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z dnia 16 maja 2014 r., został ogłoszony w Monitorze Polskim z dnia 22 maja 2014 r. poz. 370. Podaje on kwotę przychodu odpowiadającego 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2014 roku. Kwota ta wynosi aktualnie 2726,80 zł.

 

Zobacz też:
Niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Czy na rencie można pracować?

Przepisy regulujące zatrudnienie osób z niepełnosprawnością-cz. 1

Niezdolność do pracy według przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Niezdolność do pracy – definicja

Niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS) oznacza 1. całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zarobkowej, 2. jeżeli utrata tej zdolności nastąpiła z powodu naruszenia sprawności organizmu i 3. nie rokuje odzyskania zdolności do pracy nawet po przekwalifikowaniu.

Uwaga
Zachowanie  zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Możliwość wykonywania pracy zarobkowej w formie telepracy, albo na stanowisku pracy przystosowanym do charakteru niepełnosprawności zatrudnionej osoby nie jest zatem jednoznaczne z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie koliduje z orzeczeniem niezdolności do pracy, uprawniającym do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która – przy zachowaniu zastrzeżeń, dotyczących przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej – utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która – przy zachowaniu zastrzeżeń, dotyczących przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej – w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Obok orzeczenia niezdolności do pracy lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzeka także w przedmiocie zdolności do samodzielnej egzystencji.

W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.

Orzeczenie o niezdolności do pracy.

Orzeczenie o niezdolności do pracy wystawia lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W orzeczeniu lekarz orzecznik dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia, a także ustala:
1. datę powstania niezdolności do pracy,
2. trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,
3. trwałość lub przewidywany okres niezdolności do samodzielnej egzystencji,
4. związek przyczynowy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
5. celowość przekwalifikowania zawodowego .

Co do zasady niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat.
W sytuacji, gdy według wiedzy medycznej nie ma możliwości odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się
1. stopień naruszenia sprawności organizmu,
2. możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
3. możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy,
4. celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy stanowi podstawę do wydania decyzji m.in. w sprawie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołanie się od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS

Osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika. Sprzeciw można złożyć w ciągu 14 dni od doręczenia orzeczenia. Sprzeciw kieruje się do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, za pośrednictwem właściwej miejscowo – ze względu na miejsce zamieszkania skarżącego – jednostki organizacyjnej ZUS.

Od orzeczenia może się także odwoływać ZUS. W takim wypadku Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może w ciągu 14 dni od dnia wydania orzeczenia zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia. Zarzut także rozpatruje komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości orzeczenia właściwa jednostka organizacyjna ZUS niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną.

Szczegółowe zasady i tryb orzekania o niezdolności do pracy reguluje Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy.

Zobacz też wpisy:
Czy na rencie można pracować?
Czy na rencie można pracować? c.d.
Niezdolność do pracy – co to znaczy